Ջրածնային շնչառական թեստը (breath hidrogen test) հետազոտական մեթոդ է, որը թույլ է տալիս որոշել արտաշնչված օդում ջրածնի կոնցենտրացիան, որն օգտագործվում է բարակ աղիներում միկրոբների գերաճի համախտանիշի (SIBO) հայտնաբերման, լակտոզի, ֆրուկտոզի, գլյուկոզի և այլ անհանդուրժողականությունների ախտորոշման համար:
Հանգիստ վիճակում գտնվող առողջ մարդու մոտ անոթի արտաշնչած օդում ջրածին չկա, քանի որ այն չի արտադրվում նյութափոխանակության ընթացքում։ Ջրածնի արտազատումը սկսվում է այն ժամանակ, երբ որոշ ածխաջրեր քայքայվում են աղիներում անաէրոբ բակտերիաների կողմից: Հաստ աղիքի բակտերիաների ճնշող մեծամասնությունը անաէրոբ է: Բարակ աղիքում անաէրոբ բակտերիաները սովորաբար հայտնաբերվում են փոքր քանակությամբ, հիմնականում բարակ աղիքի վերջին հատվածում:
Որոշակի պաթոլոգիական պայմաններում (բակտերիաների գերաճ) անաէրոբ բակտերիաների թիվը բարակ աղիքում կարող է զգալիորեն աճել, ինչը հանգեցնում է գազերի (ներառյալ ջրածնի) արտադրության ավելացմանը:
Լյարդի և երիկամների հետ մեկտեղ թոքերը ճանաչվել են որպես «արտազատման օրգաններ» ։ Արտաշնչված օդը հաճախ պարունակում է գազեր, որոնք առաջանում են աղիքային բակտերիաների նյութափոխանակության ժամանակ։ Դրանցից մեկը ջրածինն է, որը կարելի է որոշել՝ օգտագործելով առկա շնչառության թեստավորման սարքավորումները:
Աղիքի լուսանցքում առաջացած ջրածինը ներծծվում է, մտնում է համակարգային շրջանառություն և այնուհետև արտազատվում է թոքերի կողմից՝ որպես արտաշնչված օդի բաղադրիչ, որտեղ կարելի է չափել վերջինիս կոնցենտրացիան:
Արտաշնչված օդում ջրածնի կոնցենտրացիայի չափումը թույլ է տալիս գնահատել աղիներում անաէրոբ բակտերիաների ակտիվության մակարդակը, ինչպես նաև բացահայտել նորմայից շեղումները: Ժամանակը, որի ընթացքում ջրածնի կոնցենտրացիան ավելանում է շնչառության թեստի ժամանակ, ցույց է տալիս աղիքի այն հատվածը, որտեղ տեղի են ունենում խմորման գործընթացը:
Ջրածնային շնչառական թեստը նշանակվում է ընդհանուր պրակտիկայի թերապևտի կամ գաստրոէնտերոլոգի կողմից: Սա աղիների միկրոֆլորայի (միկրոբիոտա) խանգարումների և սննդի որոշ բաղադրիչների (օրինակ՝ կաթնաշաքար և ֆրուկտոզա) նկատմամբ անհանդուրժողականության ախտորոշման ժամանակակից մեթոդ է։ Հետազոտությունն իրականացվում է շարժական մոնիտորով՝ արտաշնչված օդում ջրածնի մակարդակը որոշող հատուկ սարքավորման միջոցով:
Մեթոդը ցուցված է որովայնի փքվածությամբ և ավելորդ գազագոյացմամբ, կղանքի խանգարումներով (օրինակ՝ փորլուծությամբ) և կաթնային շաքարի (կաթնաշաքար) և ֆրուկտոզայի նկատմամբ կասկածելի վատ հանդուրժողականությամբ հիվանդների համար:
Քանի որ բակտերիալ գերաճի համախտանիշով (SIBO) ունեցող հիվանդների մոտ հաճախ նկատվում է փքվածություն, իսկ SIBO-ն ինքնին ստամոքս-աղիքային այլ հիվանդությունների հետևանք է, ջրածնային շնչառական թեստը ցուցված է հետևյալ հիվանդություններով հիվանդների համար.
Ցուցումներ
(նաև տարբերակիչ ախտորոշման համար)
Ջրածնային շնչառական թեստը կարող է օգտակար լինել, եթե առկա է
Հակացուցումներ
Բացարձակ հակացուցումներ
Հարաբերական հակացուցումներ
Մեթոդաբանությունը
Հետազոտությունը իրականացվում է առավոտյան դատարկ ստամոքսին։
Նախ, ստացվում է արտաշնչված օդի նախնական նմուշ, դրա համար պացիենտը խորը շունչ է քաշում և հնարավորինս շատ արտաշնչում հատուկ ապարատային սարքի մեջ: Այնուհետև բուժառուն ընդունում է 20-30 մլ ֆրուկտոզա/լակտոզա/լակտուլոզա լուծույթ՝ կախված ախտորոշիչ ընթացակարգի նպատակից։ Մոտ 2-3 ժամվա ընթացքում, յուրաքանչյուր 15-20 րոպեն մեկ, նկարագրված մեթոդով հավաքագրվում են արտաշնչված օդի նմուշներ։ Ստացված բոլոր նմուշները վերլուծվում է ջրածնի անալիզատորով:
Թեստի տեւողությունը միջինում 120 – 180 րոպե է։
Լակտազի անբավարարության և ֆրուկտոզայի անհանդուրժողականության թեստերը կատարվում են տարբեր օրերի:
Լակտուլոզը, կաթնաշաքարը և ֆրուկտոզան կարող են առաջացնել այնպիսի ախտանիշներ, ինչպիսիք են գազերը, փքվածությունը, փորլուծությունը և այլն: Բայց այս ախտանիշները ժամանակավոր են և չպետք է անհանգստության պատճառ հանդիսանան:
Նախապատրաստում
Ջրածնի շնչառության թեստը կատարվում է դատարկ ստամոքսին, ուստի խորհուրդ է տրվում թեթև ընթրիք: Թեստից առաջ թույլատրվում է քիչ քանակությամբ ջուր խմել:
Արգելվում է ջրածնային շնչառության թեստից 24 ժամ առաջ ընդունել բոլոր տեսակի ալկոհոլային և ցածր ալկոհոլային խմիչքները և հետևյալ մթերքները՝ կաթ, սոխ, սխտոր, կաղամբ, ցանկացած հյութ, թթու բանջարեղեն, հատիկաընդեղեն, մաստակ:
Փորձարկումից 2 ժամ առաջ և թեստի ընթացքում խորհուրդ չի տրվում ծխել, ծամել մաստակ:
Ջրածնի շնչառական թեստ անցկացնելուց առաջ արգելվում է ալկոհոլ պարունակող դեղեր ընդունել (1 օր առաջ), լուծողականներ (առնվազն 3 օր առաջ) և հակաբիոտիկներ (առնվազն 4 շաբաթ առաջ), պրոտոնային պոմպի ինհիբիտորներ (օմեպրազոլ, ռաբեպրազոլ, էսոմեպրազոլ, պատոպրազոլ, լանսոպրազոլ), բիսմութային պրեպարատներ (Դե-նոլ, Ուլկավիս և այլն), պրոբիոտիկներ (առնվազն 2 շաբաթ առաջ): Հետազոտության նախորդ օրը կարող եք դեղեր ընդունել (բացի վիտամիններից, լուծողականներից և հակաբիոտիկներից) ջրով։
Հետազոտության օրը պրոթեզները չպետք է կրել կամ ամրացնել, քանի որ դրանք ամրացնելու համար օգտագործվող սոսինձները կարող են նվազեցնել ստացված արդյունքների հուսալիությունը:
Առավոտյան ջրածնային շնչառական թեստից առաջ խորհուրդ է տրվում լվանալ ատամները։
Թեստից 2 ժամ առաջ պետք է խուսափել ֆիզիկական վարժություններից։
Ջրածնի շնչառական թեստի համար բարձրորակ նախնական նախապատրաստման բացակայությունը ազդում է ոչ միայն թեստի արդյունքի հուսալիության, այլև ընդհանրապես այն անցկացնելու հնարավորության վրա: Եթե արտաշնչված օդում ջրածնի բազալ մակարդակը մեծ է կամ հավասար է 10 միավորի, ապա թեստը կտեղափոխվի այլ ժամկետ:
Հետազոտության արդյունքը
Հետազոտությունն իրականացրած բժիշկը եզրակացություն է տալիս.
Դրական արդյունքի դեպքում, այսինքն. բարակ աղիքներում բակտերիալ գերաճի համախտանիշի հայտնաբերումը, բուժման և հնարավոր լրացուցիչ ուսումնասիրությունների վերաբերյալ որոշում կայացնելու համար անհրաժեշտ է գաստրոէնտերոլոգի խորհրդատվություն:
Ինչու՞ ԳԱՍՏՐՈ ԿԼԻՆԻԿ-ում
Ծառայությունների արժեքներ
Русский
English
